W ramach „Weekendu z geologią” zespół geologów planetarnych WROONA z Instytutu Nauk Geologicznych PAN, podobnie jak w poprzednich edycjach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki, przygotował dwudniowy (19–20 września) cykl wykładów i pokazów, warsztaty oraz wystawę. Tym razem uczestnicy imprezy mieli okazję udać się w podróż do najdalszych zakątków Układu Słonecznego, na spotkanie z kometą.

Wykład "W stronę Marsa i dalej: spotkanie z kometą" składał się z trzech części.
W pierwszej części przybliżono słuchaczom pojęcie komety: jak duża jest kometa, z czego jest zbudowana, skąd pochodzi, jakie zmiany zachodzą w jej wyglądzie podczas obiegu wokół Słońca. Obecni na wykładzie dowiedzieli się, kiedy tworzy się koma czyli otoczka gazowa, kiedy powstają warkocze gazu i pyłu, który z nich tworzy się jako pierwszy. Omówiono też, czym różni się kometa od planetoidy. Zastanawialiśmy się również, czy komety przyniosły wodę na Marsa i na Ziemię. Następnie została przedstawiona historia badań komet, w tym misja Stardust (NASA), która zebrała pył z warkocza komety Wild 2, oraz misja Deep Impact (NASA), która badała kometę Hartley 2 zawierającą wodę o takim samym składzie izotopowym jak woda w ziemskich oceanach. Pierwszą część wykładu zakończył 6-minutowy film, dotyczący zarówno historii badań, jak i natury komet, wraz z komentarzem prowadzącego. Słuchacze oglądali go z uwagą i dużym zainteresowaniem.

Drugą część stanowił quiz, zawierający 15 pytań. Odpowiedzi należało udzielić w oparciu o wiedzę zdobytą podczas pierwszej części wykładu. Uczestnikom bardzo zależało na udzieleniu poprawnych odpowiedzi, które zaznaczali ze skupieniem na przygotowanych przez prowadzących formularzach.

Trzecia część wykładu poświęcona była europejskiej misji Rosetta, która rozpoczęła się w maju 2004 roku. Wyjaśniono, co jest celem misji, skąd pochodzi jej nazwa, a następnie zaprezentowano etapy ponad dziesięcioletniej podróży kosmicznej sondy, która w sierpniu tego roku zbliżyła się do komety, aby nie tylko prowadzić jej obserwacje z orbity, ale przede wszystkim, by wylądować na powierzchni jej jądra i badać panujące tam warunki oraz aktywność komety. Przedstawiono wyniki uzyskane od momentu wejścia sondy na orbitę komety, w tym pierwsze zdjęcia jądra komety wykonane z odległości około 100 kilometrów. Omówiono poszukiwania miejsca lądowania oraz planowany dalszy przebieg misji.
Na zakończenie słuchacze dowiedzieli się o mającym wkrótce nastąpić, problematycznym "spotkaniu" komety Siding Spring z powierzchnią Marsa. Po zakończeniu prezentacji zostały podane poprawne odpowiedzi do quizu, czemu towarzyszyło dużo emocji i wybuchów radości. Wręczono nagrody (zestawy do gry w kometkę) i wyróżnienia (smycze, pinsy), a każdy z uczestników wykładu otrzymał pamiątkowy długopis (materiały WROONA/ING PAN). 

Wykład odbył się czterokrotnie. Większość uczestników stanowili uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów; w sobotę znaczną część słuchaczy stanowiły osoby dorosłe i rodziny z dziećmi. Na jednym z piątkowych wykładów liczba uczestników przekroczyła planowaną – było 50 osób, z kolei w sobotę dołączyła dodatkowa grupa 20 osób. Na wykładach pojawiły się też osoby (w tym dwóch opiekunów grup zorganizowanych), które brały udział w imprezach przygotowanych przez grupę WROONA w poprzednich edycjach festiwalu.

Uzupełnieniem wykładu był pokaz instrumentu CHOMIK (zorganizowany z udziałem Centrum Badań Kosmicznych PAN), służącego do badań właściwości gruntu ciał niebieskich, i będącego późniejszą, zmodyfikowaną i rozbudowaną wersją instrumentu MUPUS, który znajduje się na pokładzie lądownika Philae misji Rosetta. Obydwa urządzenia należą do grupy tzw. penetratorów planetarnych, których budowę omówiono z użyciem posteru. Osiągnięcia Centrum Badań Kosmicznych PAN w zakresie penetratorów planetarnych przedstawione zostały również w formie prezentacji multimedialnej. W ciągu dwóch dni stoisko odwiedziło około 250 osób, w tym 8 grup zorganizowanych ze szkół. Dzieci wykazywały zainteresowanie prototypem instrumentu i chętnie udzielały odpowiedzi na zadawane pytania. Najwięcej pytań ze strony dzieci dotyczyło działania instrumentu: czy jest on zdolny do samodzielnej pracy? w jaki sposób się go kontroluje? jak odkręca się w nim pojemnik na grunt? Wiele pytań dotyczyło również samych misji kosmicznych. Prowadzone dyskusje pozwoliły na uzupełnienie wiedzy o aktualnie prowadzonych misjach i technologiach kosmicznych.

W ramach pokazu "Spotkanie z kometą" wykonywane były uproszczone modele jądra kometarnego. Modele tworzone były na oczach uczestników z suchego lodu, wody, piasku, ziemi, sody oczyszczonej oraz sosu sojowego, reprezentującego materię organiczną. Pod wypływem suchego lodu wszystkie składniki bardzo szybko scalały się, wywołując spektakularny efekt. Można było również obejrzeć modele przygotowane parę godzin wcześniej i zaobserwować zmiany, jakie zaszły w komecie wraz z upływem czasu. Posługując się tymi modelami, prowadzący wyjaśniali, na czym polega aktywność komety. Pokazom towarzyszył poster, na którym przedstawione zostały m. in. budowa, rozmiary i pochodzenie komet. Pokazy dedykowane były przede wszystkim uczestnikom ze szkół podstawowych i gimnazjów. Z uwagi na bardzo duże zainteresowanie przeprowadzono dwa dodatkowe pokazy. Łącznie w pokazach wzięło udział około 120 osób.

Warsztaty "Rzeźbimy Marsa – geomorfologiczne spotkanie w "piaskownicy" przeprowadzono dla dwóch grup: pierwszą stanowiło 16 uczniów szkoły podstawowej, drugą – 20 uczniów gimnazjum. Obie grupy z ciekawością brały udział w modelowaniu procesów kształtujących powierzchnię Marsa, obejmującym tworzenie koryt rzecznych, osuwisk, kraterów impaktowych oraz model lodowca z przedstawionym w formie posteru przebiegiem modelowania w czasie. Zgodnie z oczekiwaniami największe wrażenie zrobiło modelowanie kraterów impaktowych przy użyciu petard. Zaprezentowane eksperymenty pozwoliły uczestnikom lepiej zrozumieć procesy wpływające na ukształtowanie powierzchni Marsa oraz ułatwiły identyfikację poszczególnych form morfologicznych na zdjęciach powierzchni Czerwonej Planety, które posłużyły jako podkład do wykonywanych przez uczestników map geomorfologicznych. Uczniowie szkoły podstawowej z nieco większym entuzjazmem niż gimnazjaliści podeszli do wykonywania swoich map, na podkładzie ze zdjęć pochodzących z kamery CTX misji Mars Reconnaissance Orbiter.

Powyższym imprezom towarzyszyła wystawa "Oko w oko z kometą". Pierwsza część wystawy przedstawiała obrazy uzyskane podczas obserwacji teleskopowych oraz podczas starszych i młodszych misji kosmicznych. Kolejną część stanowiły najnowsze, spektakularne zdjęcia powierzchni jądra komety wykonane przez kamerę misji Rosetta. Trzecia cześć wystawy związana była z problemem dostarczenia wody na Marsa przez komety podczas Wielkiego Bombardowania. Zaprezentowane zdjęcia powierzchni Marsa przedstawiały struktury świadczące o obecności wody w przeszłości. Większość zdjęć komet oraz wszystkie zdjęcia Marsa stanowiły obrazy stereoskopowe (oglądane z użyciem specjalnych okularów), które cieszyły się największym zainteresowaniem i wywoływały najwięcej emocji, zwłaszcza wśród najmłodszych zwiedzających. W ciągu dwóch dni wystawę odwiedziło łącznie około 450 osób, co jest rekordowym wynikiem na przestrzeni trzech lat. Znaczną część zwiedzających stanowiły grupy i osoby uczestniczące w pozostałych częściach imprezy.

Dodatkowo, na specjalną prośbę uczestników sobotniej części imprez, "odpalono" kilka modeli "wodnej rakiety kosmicznej", przygotowanych przez najmłodszych z pomocą prowadzących. Aktywność ta sprawiła dzieciom dużo radości, co dowodzi, że ten rodzaj atrakcji powinien powrócić w kolejnej edycji "kosmicznych" imprez "Weekendu z geologią".

Pozostałe adresy:
http://www.festiwal.wroc.pl/2014/index.php?c=article&id=1261
http://www.festiwal.wroc.pl/english/index.php?c=article&id=241